Aslında her şey Yerel Gündem 21 adı ile başlamıştır.Yerel Gündem 21 uygulamaları dünyada 1992 Birleşmiş Milletler Brezilya Rio Yeryüzü Zirvesinde gündeme gelmiştir.
Türkiyede ise 1996 yılında İstanbulda yapılan Habitat 2 konferansı ile düşünülmeye başlanmıştır.Yerel yönetimlere bu derece önem verilmesinin nedeni,dünyada Sürdürülebilir Kalkınma hedefinin sadece merkezi idarelerle olamayacağının 1976 yılında anlaşılmış olmasıdır.
Sürdürülebilir Kalkınma eldeki imkan ve projelerin gelecek nesillerin imkan ve projelerine zarar vermemek koşulu ile değerlendirilmesini ifade eder.Çevre,ekonomi,insan,tarih,kültür gibi değerlerin korunmasını ve gelecek nesillere güzel bir şekilde teslimini savunur.
Sürdürülebilir Kalkınma ifadesi ilk kez 1972 5 Haziran İsveç Stockholmde Birleşmiş Milletler İnsan Çevresi Konferansında ifade edildi.1976 da Kanadada Habitat 1 konferansı düzenlendi.Burada ilk kez sorunların çözümü için Yerel Yönetimler muhatap alındı.
1983 de bunun üzerine kurulan Birleşmiş Milletler Dünya Çevre ve Kalkınma Komisyonu 1987 de Ortak Geleceğimiz isminde rapor yayınladı.Komisyon başkanı Norveç Başbakanı Brundtland olduğu için rapora Brundtland raporu denildi.
Bu rapora göre Sürdürülebilir Kalkınma yukarıda da ifadesini bulan,bu günün gereksinim ve beklentilerini,gelecek kuşakların kendi gereksinim ve beklentilerini karşılama olanaklarını tehlikeye atmaksızın karşılamaktır.İşte bu rapor doğrultusunda 1992 yılında Rioda BM Zirvesi yapılmış ve ana tema olarak Sürdürülebilir kalkınma hedefi tespit edilmiştir.
Bu hedef 21 Yüzyılın hedefi olduğu için Gündem 21 olarak belirlenmiş,yine bu hedefin gerçekleşebilmesi için yerel yönetimlerin öne çıkması gerektiği kabul edildiğinden dolayı Yerel Gündem 21 adı ile ayrı bir başlık açılmıştır.
Daha sonra bu başlık tüm zamanların ana temasını oluşturmuştur.Rio Zirvesinde yerel yönetimlerin öne çıkmasını istemeyen merkezi yönetim temsilcileri olmasına karşın,bu süreçten sonra Sürdürülebilir Kalkınma ile Yerel Gündem 21 aynı şeyleri ifade etmişlerdir.
1996 yılında İstanbul Habitat 2 zirvesi ile yerel yönetimlerin rolü pekişmiştir.20 yıl önce Kanadada yapılan Habitat 1 toplantısında dile getirilen yerel yönetimlerin rolü, 20 yıl sonra İstanbulda net bir biçimde yerini bulmuştur.
Yerel Gündem 21 uygulamaları ülkemizde Kent Konseyleri aracılığı ile yerleşmiştir.Bu uygulamalar Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı ( UNDP) ın desteği ile Birleşmiş Kentler ve Yerel Yönetimler teşkilatı koordinasyonunda sürmektedir.
Önceleri birbirinden bağımsız halk meclisler,gençlik meclisleri vs adı altında yapılmaya başlanan uygulamalar Kent Konseyi bünyesine alınarak birer organ haline getirilmiştir.Türkiyedeki Yerel Günden 21 uygulamaları,2001 yılında Birleşmiş Milletler Kalkınma (UNDP) tarafından dünyadaki en başarılı uygulama olarak seçilmiştir.
Belediye kanunun 76.maddesinde ifadesini bulan Kent Konseyi,Avrupa Birliği süreci çerçevesinde,biraz da aceleyle getirilmiş bir kanundur.2006 yılında –kervan yolda dizilir- misali uygulamaya iyi niyetle bir başlangıç yapıldı.Kent konseyi –iyi yönetişim-in bir örneği olarak yerel demokrasinin ve katılımın güçlenmesi anlamında doğru ve ileri bir adımdır.Genel kurul,yönetim kurulu ve çalışma komisyonlarından oluşur.
Belediye yönetimlerine bir partner veya alternatif asla değildir.Zira hukuki ve idari olarak da buna müsait değildir.Ancak,ilçenin veya şehrin halkının çeşitli konu başlıklarında görüşlerini,projelerini belediye makamlarına iletebildikleri bir geniş ortamdır.
Belediye icraatlarından duyulabilecek rahatsızlıklar,memnuniyetler ve değişiklik isteklerinin yasal ve yerine gelme ihtimali en yüksek mecrası kent konseyleridir.Kent konseylerinin amaçları ve işlevleri öncelikle belediye başkanları tarafından çok iyi bir şekilde anlaşılmalıdır.Bilinmelidir ki ileri demokrasinin genetik kodlarından biri de kent konseyleridir.
Geniş bir perspektifle bakıldığında, sivil toplumun belediye idaresine katılım ve hatta kısmen de olsa müdahalesine imkan tanıyan kent konseyi,kentlilik bilincinin oluşması ve hemşehri hukukunun gelişmesi gibi sosyal alanlarda açılımlar yapmaya son derece müsaittir.
Kent konseylerinde çalışma grupları oluşturulabilmekte,yapılan çalışmaların raporları yönetim kurulu aracılığı ile belediye meclisine havale edilerek öncelikli gündem maddesi olarak görüşülebilmektedir.
Kent konseylerini belediye cephesinden bakarak,bir tehlike veya gereksiz bir kurum olarak değerlendirmek yerine,yerel yönetimin halka bakan en önemli yüzü haline getirmeye çalışmak bir yerel yönetici için daha doğru bir bakış açısı olacaktır.
Avrupa ülkelerinde çok ileri boyutlarda uygulanan kent konseyi sistemi,ülkemizin üniter kimliği,kültürel farklılığı ve bölgesel hassasiyetler dikkate alınarak geliştirilmelidir.Bu konuda merkeze örnek olabilecek uygulamalar geliştirilmeli,bu esnada ortaya çıkan aksaklıklar not edilmeli ve gelişmiş ülkelerdeki sisteme erişilmelidir.
Belediye yönetimi açısından eldeki yetki ve gücün bölüşülmesi anlamına gelen Kent Konseyi, Sivil Toplum temsilcileri bakımından ise sorumluluk paylaşımı anlamına gelmektedir.Kent Konseyleri siyasi muhaliflerin toplandıkları,yerel yönetim hizmetlerinin engellendiği bir yer haline getirilmemelidir.
Bu hale gelmemesi için beldemizin egolarımızdan çok daha önemli olduğu bilincini taşımak gerekmektedir.Siyasi açıdan yerel yönetim seçimleri ile iş başına gelmiş bulunan bir belediye idaresinin, samimi ve ön yargıdan uzak bir şekilde uzatacağı yönetişim elini,gerek diğer siyasi görüş temsilcileri gerekse sivil toplum temsilcilerinin havada bırakmaması gereklidir.
Kent Konseyinin yapısı oluşturulurken, devlet ve sivil toplumun buluşmasını sağlayacak olan yapı dikey değil yatay şekilde biçimlenmiş görev dağılımıdır.Yani birbirlerine karşı ast veya üst hiyerarşisinde değil, gönüllü bir şekilde sorumluluk ekseninde bir araya gelmiş yapı kurulmalıdır.
Konseyin yürütme kurulunda belediye ve il genel meclis üyeleri,il veya ilçeye bağlı devlet kurumlarının müdürlerinin de olması,alınacak kararların,icra organı tarafından daha hızlı ve etkin bir şekilde uygulanmasını sağlayacaktır.
Kent Konseyleri zaman içinde hem hukuksal hem de idari açıdan gelişmek zorundadır.Kent Konseylerinin parasal destek görmesi için 2006 daki yönetmelikte bir hüküm bulunmazken 6 HAZİRAN 2009 TARİHLİ Yönetmelik belediyelerin bütçelerinde pay ayırmak suretiyle kent konseylerine ayni ve nakdi yardım yapılmasını hükme bağlamıştır.
Avrupa Birliğine üyelik süreci, Türkiyenin AB hukuk sitemini bir bütün olarak benimsemesini ve içselleştirmesini,yasal mevzuatını AB muktesebatına uygun hale getirmesini zorunlu kılmaktadır.Avrupa Birliği süreci ile alakalı değerlendirmeleri için AB tarafından hazırlanan Katılım Ortaklığı belgeleri ve İlerleme Raporları belirleyici niteliktedir. Yerel yönetimler ve Kent Konseyleri konusunda 2005 yılı AB Katılım Ortaklığı Belgesinde etkili,şeffaf ve katılımcı yerel yönetimin sağlanması yönünde beklenti bulunmaktadır.2008 yılı İlerleme Raporunda ‘ Vatandaşların yerel yönetimlere katılımının arttırılmasına yönelik bir platform işlevi gören Kent Konseyleri,yalnızca az sayıda kentte etkili olarak çalışmaktadır.
Tüm Kent Konseylerini güçlendirmek için çaba gösterilmesi gerekmektedir.Hesap verilebilirlik sistemleri ve şeffaflık da güçlendirilmelidir.’ denmektedir.2009 yılı İlerleme Raporunda ‘ Özellikle halkın yerel yönetime katılımını artırmak için bir platform olarak görülen işlevsel kent konseyleri oluşturulmasıyla ve yine halkın katılımını artırmak amacıyla demokratik yönetişim mekanizmalarının geliştirilmesiyle ilgili olarak,yerel yönetimlere yetki devri konusunda ilerleme kaydedilmemiştir.’ denilmektedir.
Avrupa Birliğinin değerlendirmelerine bakılacak olursa,Kent Konseylerine sivil katılımın artırılması ve sürdürülebilir olması temel beklentidir.
Biz Avrupa böyle istediği için değil, ülkemiz ve milletimiz için yapmalıyız bunları.
Türk Milletine hiç kimse parmak sallayamaz. Biz, ülkemizin birlik ve beraberliğini güçlendirerek, ülkemizin anayasamız başta olmak üzere, yasalara uygun şekilde,batılılardan çok daha demokratik ve çok daha iyi yaparız, yapmalıyız bu işleri.
