İnsanların yaşadığı, çalıştığı, alışveriş yaptığı ve başkalarıyla etkileşime geçtiği sanal bir dünya hayal edin – hepsi de fiziksel dünyadaki koltuklarının rahatlığında. Bu metaverse olarak bilinir.
Facebook, Ekim 2021’de şirket adını Meta olarak değiştirene kadar “Metaverse” çok bilinen bir terimi haline gelmedi. O sırada şirket, metaverse vizyonunu oluşturmak için teknolojilere gelecek yıl boyunca 10 milyar dolar harcamayı planladığını duyurdu.
Metaverse, internetin bir sonraki evrimi olarak kabul edilir. İnsanların dijital bir faks veya kendi avatarları aracılığıyla işbirliği yaptığı oyunlar, çevrimiçi topluluklar ve iş toplantıları dahil olmak üzere birçok biçimde olacaktır.
Metaverse nedir? Meta veri deposu kavramı yeni değil. İlk olarak 1992 tarihli Snow Crash romanında tanımlanmıştır. Birkaç şirket daha sonra konsepte dayalı çevrimiçi topluluklar geliştirdi, özellikle de 2003’te piyasaya sürülen Second Life.
Metaverse’de insanlar kendilerini temsil etmek, birbirleriyle iletişim kurmak ve sanal olarak topluluğu oluşturmak için avatarları kullanırlar. Meta veri tabanında, dijital para birimi, giysi veya video oyunları söz konusu olduğunda silahlar ve kalkanlar ve diğer birçok öğe satın almak için kullanılır. Kullanıcılar ayrıca bir sanal gerçeklik kulaklığı ve denetleyicileri kullanarak akıllarında hiçbir amaç olmadan eğlence için meta veri tabanında sanal olarak seyahat edebilirler.
Ernest Cline’dan Ready Player One, metaverse fikrini popülerleştirmeye yardımcı olan başka bir romandı. Daha sonra Steven Spielberg’in yönettiği bir film haline getirildi. 2011 distopik bilimkurgu romanı, insanların The Oasis adlı sanal bir dünyada Dünya’yı saran sorunlardan kaçtığı 2045 yılında geçiyor. Kullanıcılar, dijital ortamdaki nesneleri yakalamalarına ve dokunmalarına izin veren bir sanal gerçeklik vizörü ve dokunsal eldivenler kullanarak dünyaya erişir.
İnternet ve meta veri deposu arasındaki fark nedir? İnternet, milyarlarca bilgisayar, milyonlarca sunucu ve diğer elektronik cihazlardan oluşan bir ağdır. İnternet kullanıcıları çevrimiçi olduklarında birbirleriyle iletişim kurabilir, web sitelerini görüntüleyebilir ve bunlarla etkileşim kurabilir ve mal ve hizmet alıp satabilir.
Meta veri deposu internetle rekabet etmez — onun üzerine kurulur. Meta veri tabanında, kullanıcılar sanal gerçeklik (VR), artırılmış gerçeklik (AR), yapay zeka, sosyal medya ve dijital para birimi gibi teknolojileri kullanarak fiziksel dünyanın özelliklerini taklit eden sanal bir dünyada dolaşırlar. İnternet, insanların “taradığı” bir şeydir. Ancak, bir dereceye kadar, insanlar metaverse’de “yaşayabilir”.
Hükümetler bile erişimlerini metaverse’e kadar genişletebilir. Örneğin, çoğu ülke internette nispeten statik bir varlığa sahipken, Barbados metaverse’de – özellikle çevrimiçi dünya Decentraland’da diplomatik bir elçilik açmayı planlıyor.
İnternetin büyümesi, meta veri deposunun oluşturulmasına giden yolu açan birçok hizmeti ortaya çıkardı. Creative Strategies analisti Ben Bajarin, “Oyunlarda Roblox, Minecraft ve diğer sürükleyici video oyunlarının – ve hatta Zoom’un – metaverse’nin sunmak için tasarlandığının habercisi olduğunu görüyorsunuz” demiş ve “Sosyal medyada bir tür dijital varlığınız bile var.” ifadesini kullanmıştır. Şimdilerde ise bunun meta verinin nihayetinde nasıl bir biçim alacağı sorusu olduğunu söylüyor. İnternet gibi açık mı olacak? Yoksa birkaç büyük şirket tarafından kontrol edilen bir kapı deneyiminden daha fazlası mı olacak? Bajarine göre, “Büyük oyuncuların hepsi erken hareket etmek ve kendi ekosistemlerinin kazanmasını istiyor.”
Metaverse şirketleri
Burada kendi metaverse vizyonlarına sahip birkaç şirket var. Facebook Açık mektupta Facebook CEO’su Mark Zuckerberg, şirketinin metaverse yatırımının temel bir değişikliği temsil ettiğini ve sosyal medya devi için “metaverse’i hayata geçirmek” için tasarlanan yeni bir vizyonun parçası olduğunu söyledi. Ayrıca, Facebook’un ilk önce Facebook değil, metaverse bir şirket olduğunu söyledi. Bu önemli bir değişiklik çünkü bu, kullanıcıların meta veri deposundaki diğer hizmetleri kullanmak için sonunda bir Facebook hesabına ihtiyaç duymayacağı anlamına geliyor. Facebook, diğer Facebook dışı ürünlerin yanı sıra, metaverse’de gezinmek için milyonlarca Oculus VR başlık birimi sattı. Meta duyurusunda Zuckerberg, Facebook’un sosyal platformlar ve yaratıcı araçlar da dahil olmak üzere “metaverse’i hayata geçirmek” için gerekli olan temel teknolojilerin gelişimini hızlandırmayı hedeflediğini söyledi. 2021’in sonlarında Meta haberleri düştükten sonra Facebook, kullanıcıların avatar olarak gezinebileceği bir VR alanı ve geliştiricilerin ek sanal dünyalar oluşturması için araçlar olan Horizon Worlds’ü piyasaya sürdü. Yaklaşık 350 milyon kullanıcıya sahip popüler çevrimiçi nişancı oyunu serisi Fortnite’ın ve oyun geliştiricileri için Unreal Engine yazılımının yapımcıları Epic Games Epic Games, 2021’de 1 milyar dolarlık bir finansmanın ardından metaverse’de hak talebinde bulunmayı planladı. Buna Sony Group Corp’tan 200 milyon dolar dahildir. Epic Games’in metaverse vizyonu, Facebook’unkinden farklıdır, çünkü kullanıcıların birbirleriyle ve markalarla etkileşime girebilecekleri ortak bir alan sağlamak istemektedir – reklamlarla dolu bir haber akışı olmadan. Sony Group Corp.’un başkanı, başkanı ve CEO’su Kenichiro Yoshida yaptığı açıklamada, “Bunun, yaratıcılığın ve teknolojinin gücü aracılığıyla dünyayı duyguyla doldurma amacımızla uyumlu olduğuna kuvvetle inanıyorum” dedi. Microsoft Metaverse, yazılım devinin Zoom’un çevrimiçi toplantı rakibi Microsoft Teams’e geliyor. Microsoft, 2022’de Microsoft Teams için Mesh’i yayınlayacağını söyledi. Yeni hizmet, farklı fiziksel konumlardaki Teams kullanıcılarının sanal toplantılar sırasında işbirlikçi ve paylaşılan holografik deneyimlere katılmasını sağlıyor. Microsoft, Mesh’in kullanıcıların kendilerine özel bir avatar kullanarak herhangi bir cihazda sanal bir varlık oluşturmasına izin vereceğini söyledi. Bu, avatarlar, oturum yönetimi, uzamsal işleme, birden fazla kullanıcı arasında senkronizasyon ve “holoportation” için yapay zeka destekli araçlar paketi içeren geliştiricilere yönelik bir platform olan Mesh for Microsoft’un daha önceki duyurusuna dayanıyor. Holoportation, kullanıcıların yüksek kaliteli 3B insan modellerini gerçek zamanlı olarak yeniden oluşturmasını ve iletmesini sağlayan bir 3B yakalama teknolojisidir. Microsoft, Mesh özellikli sürükleyici alanlar oluşturmak için profesyonel hizmetler firması Accenture ile zaten çalışıyor. Accenture, her yıl 100.000’den fazla kişiyi işe alıyor ve yeni çalışanların işe alınmasına yardımcı olmak için Mesh’i kullanıyor. Yeni işe alınanlar, dijital bir avatarın nasıl oluşturulacağı ve işe alım sürecinin bir parçası olan paylaşılan bir sanal alan olan One Accenture Park’a nasıl erişileceği konusunda talimatlar almak için Teams’de buluşuyor. Fütürist eğlence parkı benzeri alan, merkezi bir konferans odası, sanal bir toplantı odası ve yeni işe alınanların farklı sergilere seyahat etmek için kullandığı dijital monorayları içeriyor. NFT’ler meta veri deposuna nasıl sığar? Fungible olmayan belirteçler (NFT’ler), meta veri deposunun kullanışlılığı ve popülaritesinde büyük bir rol oynamaktadır. NFT’ler, kripto para birimi tarafından kullanılan aynı blok zinciri teknolojisine dayanan güvenli bir dijital varlık türüdür. NFT, para birimi yerine bir sanat eserini, bir şarkıyı veya dijital gayrimenkulü temsil edebilir. Bir NFT, sahibine meta veri tabanında satın alınabilecek veya satılabilecek bir tür dijital tapu veya mülkiyet kanıtı verir. Metaverse Properties, kendisini dünyanın ilk sanal emlak şirketi olarak faturalandırıyor. Şirket, Decentraland, Sandbox, Somnium ve Upland dahil olmak üzere çeşitli metaverse sanal dünyalarında mülk veya arazinin satın alınmasını veya kiralanmasını kolaylaştırmak için bir aracı olarak hareket eder. Teklifler arasında konferans ve ticari alanlar, sanat galerileri, aile evleri ve “takılma noktaları” yer alır. Metaverse, Metaverse Properties gibi yeni şirketler için dijital ürünler sunma fırsatları yaratırken, yerleşik tuğla ve harç şirketleri de devreye giriyor. Örneğin, Nike, türünün tek örneği sanal spor ayakkabılar yapan ve türünün tek örneği olan RTFKT’yi satın aldı. NFT’ler, blok zinciri kimlik doğrulaması ve artırılmış gerçeklik kullanan dijital eserler. Web sitesinde RTFKT, “metaverse’de doğduğunu ve bu güne kadar hissini tanımladığını” söyledi. Satın almadan önce Nike, sanal spor ayakkabı ve giyim yaratmaya ve satmaya yardımcı olmak için yedi ticari marka başvurusunda bulundu. Nike ve Roblox, Nike hayranlarının oyun oynayabileceği, bağlantı kurabileceği ve avatarlarını sanal giysilerle giydirebileceği dijital bir dünya olan “Nikeland” için de ortaklık kurdu. Çevrimiçi bir oyuncular, içerik yaratıcıları ve oyun geliştiricileri topluluğu olan ORE System’in CEO’su Nick Donarski, “NFT’ler ve blok zinciri, dijital mülkiyet için temel oluşturuyor” dedi. “Kişinin gerçek dünya kimliğinin mülkiyeti meta veri tabanına taşınacak ve NFT’ler bu iş için araç olacak.”
Metaverse ne kadar yakın?
Sanal bir çevrimiçi dünyaya girebilmenin temel fikri uzun yıllardır var olsa da, gerçeğe yakın etkileşimlerin mümkün olduğu gerçek bir meta evrene hala yıllar var. Microsoft kurucu ortağı Bill Gates, yıllık inceleme blog yazısında, çoğu insanın ifadesini, vücut dilini ve ses kalitesini doğru bir şekilde yakalamak için VR gözlüklerine ve hareket yakalama eldivenlerine sahip olmadığını belirtti. Ancak iş dünyası için Gates, önümüzdeki iki ila üç yıl içinde çoğu sanal toplantının iki boyutlu kare kutulardan meta veriye – katılımcıların dijital avatarlar olarak göründüğü bir 3B alana – geçeceğini tahmin ediyor.
Sağlıkla…
Kıymetli okurlar için derlenen bu yazının orjinal metni David Needle tarfaından kaleme alınmış olup; https://www.techtarget.com/whatis/feature/The-metaverse-explained-Everything-you-need-to-know bağlantısından ilgili yazıya ulaşabilirsiniz.
